james franck ve gustav ludwig hertz in 1914 ile 1924 e kadar uğraşları sonucunda ortaya çıkmış bir deney ki kendilerine 1925 nobelini kazandırır.
aslında bremsstrahlung deneyi nin daha detaylı hali denebilir franck-hertz deneyi için.
deney elektron enerji seviyelerinin kuantumlanmış olduğunu, bohr atom modelini ispatlar.
bremsstrahlung deneyinden farklı olarak ızgara ile plaka arasına diğer potansiyellerime ters bağlanmış bir başka potansiyel ile ızgara-plaka arasını Vsıfır potansiyel elde etmek ki ampermetreden geçen akımı daha rahat sabitleyeyim. çünkü böylece aradaki elektronlar ve katotumdan fırlayan elektronların enerjisi yeteri kadar güçlü değilse bu potansiyel farkı geçemeyecekler. eğer yeterice büyükse ızgaradaki potansiyeli aşıp arkadaki plakaya ulaşıp I akımını değiştirebilecek.
deneyin en can alıcı noktası içeride belli bir gazı koymak. pek çok gazı denemişler ama en meşhuru cıva buharıdır.
şimdi V potansiyelimi arttırdığımda bremsstrahlung deneyimde olduğu gibi katottan kopan elektronlar ızgaradan geçip plakaya yapışacaklardır. ve bir I akımı oluşacak. Potansiyel arrtıkça ampermetrede okuduğum akımda artacaktır şüphesiz. Ha civa buharına elektronlar çarpmıyor mu? elbette çarpıyorlar ancak elektronun kütlesi ile bir cıva atomu kütlesi önemsenmeyecek ölçüdedir ve elektron nerede ise hiç kinetik enerji kaybetmeden esnek çarpışma yapıp yön değiştirecektir. çünkü yüksek kütle farkından elektron momentinde bir değişiklik gözlenmeyecektir. çarpışmalar+elektrik alan etkisi ile elektronlarım plakaya saldırılarına devam edecektir.
potansiyel arttırılmaya devam ederkene öyle bir değere ulaşılacaktır ki akım bir anda düşecektir. bu tüp içinde esnek olmayan çarpışma var demektir. potansiyel tekrar arttırıldığında akımın tekrar arttığını bi noktadan sonra yine bir düşüş yaptığı görülür.
burada elektron belli bir enerji seviyesinde yayınlandığında cıva buharı tarafından enerjisinin hepsi soğurulur ve cıva buharında elektron bir üst seviyeye çıkarılır. cıva buharında ilk seviye atlaması için gereken enrjinin 4,9 ev iken ikinci seviye atlaması için toplamda 9,8 ev luk enerji verilmiştir. bu da elektron enerji seviyelerinin kuantumlu olduğunun en baba ispatıdır.
gerilimi belirleyebilip akım-potansiyel grafiginiden kuantumlanmayi görebileceğiniz deney;
http://phys.educ.ksu.edu/vqm/html/FranckHertz.html
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
